1573 yılında ilk Osmanlı kayıtlarında Eski Cuma adı ile kayıtlıdır. 1658 yılında idari merkez olur. 18.yy'da kilim mektebi açılır. 18. ve 19. asırlarda, ünlü bir hayvan ve zanaat pazarı hâline geldi. Bazı zanaat dalları mutafçılık, abacılık, gaytancılık, ayakkabıcılık idi.İkinci Cihan Harbi'nden sonra sanayi gelişimi vuku buldu. Akü ve yemek endüstrisi için makinalar üreten fabrikalar açıldı. Daha sonra mobilya ve dokuma sanayileri de gelişti. Bulgaristan'ın en büyük şarap fabrikalarından biri burada bulunmaktadır. Ayrıca şehir kültürel bir merkez niteliğindedir. 2000 yılında, eski bir Roma şehri olan Missionis'in kalıntıları ESKİ CUMA yakınlarında keşfedilmiştir.
Çok milliyetli bir yapı arzeden şehirde Bulgarlar nüfusun çoğunu (%55) oluşturmasının yanında azımsanmayacak oranda (%35) bir Türk nüfusu vardır. Nüfusun geri kalanı ise Çingeneler gibi diğer etnik unsurlardan ibarettir.Eski cuma'da Osmanlı döneminden kalma Saat Camii bulunur.Ayrıca Momino(Kızana Tekkeköy) köyünde Kız Ana Türbesi ve Golamo Sokolovo köyündeki Hüseyin Baba Türbesi yöredeki Alevi-Bektaşi kültürünün eserleridir.
