Deliorman ve Dobruca Ağzı
Deliorman ve Dobruca Türklerinin kökeni Celali Ayaklanmalarından sonra gerçekleşen büyük Türkmen sürgününe dayanır.16.yy'ın başından itibaren Celali ayaklanmasının çıktığı Tokat,Yozgat,Sivas,Kırşehir,Maraş,Adana,Toros dağlarındaki Türkmenlerden ve Mersin,Karaman civarından Deliorman ve Dobruca'ya yoğun bir Türkmen göçü(sürgün-iskan) olmuştur.Fakat bu Türkmenler Deliorman'a geldiklerinde Sarı Saltuk'la birlikte gelen Türklerle ve Kıpçak-Peçenek halkla karşılaşmışlar ve onlarla karışmışlardır, işte Deliorman'da ve Dobruca'da kullanılan Türkçe özellikle bu Orta Anadolu Türkmen ağızları ve Kıpçak şivesinin izlerini taşıyan bir ağızdır.Örnek olarak; Şimdiki zaman -yor eki -yer(ı,i) şeklindedir.
Orta Anadolu Türkmen ağzından bazı izler;
- İşli-yor-um > İşle-yer-im ( -yer ekindeki e uzatılır)
- Gid-iyor-um > Gid-eer-im ( sesli harfle biten kök'e gelen ekte "y" düşer.)
Kıpçak şivesinden gelen bazı özellikler;
- Tavuk > Tauq (Bazen orta hecedeki "v" sesi düşer)
- Dövmek > Düümek
Güney Bulgaristan, Kırcaali Ağzı
Güney Bulgaristan'da Orta ve Güney Anadolu şivesi hakimdir. Konya, Kayseri, Sivas gibi illerle ortak ağza sahip olan Güney Bulgaristan çeşitli nedenlerle iskan ettirilen Avşar, Cerit ve Tecirli gibi Orta ve Güney Anadolu Türkmen aşiretlerinin yerleştiği bir bölgedir. Özellike Avşar Türkmenleri Kahramanmaraş, Adana, Kayseri, Sivas, Karaman, Konya, Aksaray vb illerden gelerek çoğunlukla Güney Bulgaristan'a yerleşmiştir.
Orta ve Güney Anadolu Şivesinen örnekler(aynı şekilde Kırcaali'de de kullanılmakta):
ÖRN:
KONYA-GONYA
KARAMAN-GARAMAN
KIRCAALİ-GIRCALİ
AÇIKLAMASI: 'K' HARFİ 'G' HARFİ OLARAK TELAFUZ EDİLİR.
YEMEK- YİMEK
AÇIKLAMASI:"Y" ve "e" harfi bir araya geldiğinde "e" "i" olur.